Van puzzel naar kunstwerk; interview makers cadeau aan de stad
24 February 2019
Als ik op 24 januari aankom bij Turbin Water Technology in Rijen zit de werkdag van ontwerper Hans Grootswagers en de drie lassers Pepijn, Sjors en Rik erop. Ze evalueren de status van het levensgrote kunstwerk onder het genot van een welverdiende pizza en natuurlijk een pilsje. Het kunstwerk is ontworpen door kunstenaar Hans Grootswagers. De in 1946 in Breda geboren Grootswagers volgde een opleiding aan de St. Joost Academie in Breda. Vervolgens studeerde Hans in Schoonhoven aan de vakschool voor Goud en Zilversmeden. Maar Kruikenstad mocht niet overgeslagen worden, hier studeerde hij aan de kunstacademie. Genoeg ervaring dus om een mooi ontwerp te maken voor het cadeau aan de stad. Hans maakte voor de commissie 5×11 drie verschillende voorstellen voor ontwerpen. Als input had de commissie Hans meegegeven dat het kunstwerk bij voorkeur een “selfie-plek” moest worden. Zij bedachten een groen-oranje sjaal op pootjes, maar creatieveling Hans ruilde de voorgestelde pootjes onder de sjaal in voor het woord “kruikenstad”.
Op de foto van links naar rechts Rick, Pepijn en Sjors
De commissie was meteen overtuigd van het idee en Grootswagers kon aan de slag met het uitwerken van de schets. Er werd gekozen voor het materiaal RVS, een hele uitdaging voor de kunstenaar omdat hij over het algemeen met Brons, Zilver en Goud werkt. Al snel werd er gekozen voor een computerprogramma waarmee de afmetingen van de stalen onderdelen automatisch worden berekend. De stalen onderdelen hoeven daarna “simpelweg” alleen nog aan elkaar gelast te worden, maar zo makkelijk ging dat niet. Het in elkaar zetten van het beeld wordt dan ook gezien als een lastige opdracht. “Een hele grote en moeilijke puzzel”, zeggen de vier in koor.
Kunstenaar Hans Grootswagers met het kunstwerk
Pallets met 200 stukken staal, onderdelen van de voor-, achter- of zijkanten van een letter werden geleverd bij Turbin b.v. in Rijen. “Dat was wel een uitdaging. We zijn heel wat uurtjes bezig geweest met puzzelen”. De voor- en achterkant van de letters zijn snel gevonden, maar vooral de kleine stukjes zijkant die de letters 3D maken, waren lastig te sorteren. “Na heel wat uren puzzelen, kwamen we er achter dat er verschillende stukken staal dubbel waren geleverd terwijl andere onderdelen juist ontbraken. Toen we daar eenmaal achter kwamen, ging het gelukkig wel snel. De ontbrekende stukken werden besteld en geleverd en toen kon het laswerk dan eindelijk beginnen.”
De puzzelstukjes
Vanaf november zijn de mannen iedere week drie avonden (en in sommige weken ook nog op zaterdag) bezig aan het kunstwerk. “Het zijn lange dagen, maar ik ben trots op wat we hebben neergezet”, vertelt Pepijn. Sjors en Rik, knikken instemmend. “Op het begin waren we enorm enthousiast, daarna kom je in een sleur en wordt het werk wat meer eentonig en wat minder spannend, maar nu tegen het einde aan ben ik toch wel heel trots op wat er staat”. Vooral het feit dat het beeld op zo’n prominente plek mag komen te staan. Het is toch echt wel heel tof om te kunnen zeggen “dat mega grote beeld bij centraal station, daar heb ík aan mogen meewerken”. Het levensgrote kunstwerk dat naar schatting 5000 kilo weegt, is gemaakt van roestvrijstaal. In 3D letters staat “Kruikenstad” met daarboven de kenmerkende groen-oranje sjaal gedrapeerd.
Toine Bastings
De drie lassers, Sjors, Pepijn en Rik, zijn alle drie leerlingen van ROC. Ik sprak met Toine Bastings, verantwoordelijke Bedrijfsopleidingen Techniek aan het ROC Tilburg en een rasechte Kruik (geboren en getogen). Toine vormt de connectie tussen de Commissie 5×11 van de Carnavalsstichting Tilburgen ROC Tilburg. Vol enthousiasme vertelt hij over het talent van de leerlingen van het ROC, de stichting (als lid van de commissie Fondsenwerving) en natuurlijk ook over Carnavalsband “Virus”. Maanden geleden werd Bastings benaderd door de commissie 5×11 of hij met het ROC iets zou kunnen betekenen voor het cadeau aan de stad. Bastings was meteen enthousiast en heeft dat enthousiasme over weten te brengen. “Het mooie is; iedereen heeft er met zo veel enthousiasme aan gewerkt.” Het lassen en schuren is overdag door leerlingen van het ROC gedaan, of ‘s avonds door docenten. Dat is mogelijk omdat de school doordeweeks tot 22:00 uur open is. “Ik vind het prachtig om te zien dat ook veel docenten met een vlindermachine stonden te vlinderen onder het mom van “ik kan da nog wel!”. Zij vinden het ook mooi om daar iets aan bij te kunnen dragen en gelukkig denken de leerlingen denken er hetzelfde over.” Met een grote glimlach op zijn gezicht vertelt Toine verder: “De verankering van de stad met het ROC is ook fijn. Het ROC is een betrokken school en het is mooi om te zien dat leerlingen de ruimte krijgen met zo’n project om iets voor de stad te betekenen.”
Een deel van het kunstwerk is bij het ROC gemaakt. Hoewel de ‘rechte letters’ bij Turbin b.v. in Rijen in elkaar gelast zijn, zijn de ‘ronde letters’ bij het ROC in Tilburg gemaakt. Het maken van ronde letters vereist lastige en arbeidsintensieve techniek. Een van de docenten Antoon (zie foto) van het ROC beheerst deze techniek gelukkig goed en wilde gelukkig graag meewerken aan het project. Ook de betonnen voet is bij het ROC gemaakt. Er zit enorm veel bewapening in. Het kunstwerk moet natuurlijk gehesen worden en daarnaast ook het gewicht van de mensen die erop klimmen kunnen houden. “Je moet goed nadenken over de veiligheid, want het staat natuurlijk in een publieke ruimte” vertelt Toine. Het was een hele constructie en een enorme klus maar het is gelukt. Uiteindelijk zijn de letters vervoerd naar Turbin en hebben Pepijn, Sjors en Rik de letters met behulp van Hans aan elkaar gelast. Toen werd het tijd voor de groen oranje sjaal.
Antoon docent ROC
“De sjaal was misschien nog wel de grootste uitdaging” vertelt Hans Grootswagers met een ernstige blik. “We hebben contact gelegd met acht verschillende bedrijven, maar niemand durfde het aan.” Omdat het beeld buiten geplaatst zal worden, eerst op het Burgemeester Stekelenburgplein (noordzijde centraal station) en uiteindelijk op de nieuwe spoorlaan tegenover de uitgang van de zuidzijde van het centraal station, moet het beeld tegen weer en wind bestand zijn. “Regen, sneeuw maar ook wind en zonlicht hebben allemaal hun werking op het beeld en dan vooral op de sjaal” vertelt Grootswagers. De sjaal moet bestand gemaakt worden tegen alle weersomstandigheden, vooral om verkleuring tegen te gaan. De groen-oranje kleuren die gebruikt worden, moeten natuurlijk wel de originele vastgelegde Kruikenstad kleuren zijn. “We willen niet hebben dat de groen-oranje kleuren van de sjaal aankomende zomer geel en rood worden.” Er wordt gesproken over de voor- en nadelen van dan wel een “epoxy-laag” of een “polyester-coating”. Het wordt dan ook snel duidelijk dat er nog heel wat technieken nodig zijn om de kleuren van het beeld te waarborgen. Ik krijg er plaatsvervangende stress van, maar gelukkig vertelt optimist Hans mij: “Ik ga er vanuit dat dit gaat lukken en ik dingen altijd positief op kan lossen.” Het beeld is af en is op zaterdag 23 februari feestelijk onthuld door Burgemeester Weterings. Was je niet bij de overhandiging? Geen paniek! Het kunstwerk krijgt met carnaval een prominente plek op de heuvel. Na carnaval zal het beeld verplaatst worden naar de tijdelijke locatie (Burgemeester Stekelenburgplein aan de Noordzijde van het Centraal Station). Zodra de verbouwing van de Spoorlaan af is, komt het beeld op de derde en daarmee ook uiteindelijke locatie te staan; aan de zuidzijde van het Centraal Station op de Spoorlaan aan de Wandelboulevard. Dus schroom niet, maak een selfie met het beeld en vergeet niet @Kruikenstadnl te mentionen/taggen op Instagram en @Carnaval in Kruikenstad op Facebook, want dat is dus ongelooge waor juist de bedoeling!
Spot ook de eerdere cadeaus aan de stad
- 2 x 11 à Kruikenzeiker
- 3 x 11 à Scherf van een kruik
- 4 x 11 à Bronzen tegel “hier staat met carnaval de Kruikenzeiker” (die daar trouwens nooit meer staat)
- 5 x 11 à “Kruikenstad”
Grote dank aan:
- Turbin in Rijen; waar we zo’n 4 maanden gastvrijheid hebben genoten voor het maken van het kunstwerk en alle faciliteiten en materialen die we voor het lassen, slijpen en schuren nodig hadden en hebben mogen gebruiken.
- De lassers voor alle werkzaamheden die verricht moesten worden én hun geduld.
- ROC Tilburg; directie, docenten en leerlingen voor het vakwerk, alle hulp van o.a. en maken van betonnen voet naar tekening van Robert Coolen en allerlei last minute aanpassingen.
- De bouwkunstarchitecten uit Oirschot; voor de eerste 3D-tekeningen.
